Dzisiejsze święto dożynkowe to przedsięwzięcie organizowane w okresie jesiennym, kiedy zakończone zostaną wszelkie zbiory plonów w danym roku kalendarzowym i gospodarze mogą podziękować za ich obfitość. To, jak niegdyś wyglądały dożynki w zasadniczy sposób różni się od tego, jak prezentują się one na dziś dzień. Ze świętem plonów, bo tak też nazywa się nierzadko charakteryzowane wydarzenie, jak najbardziej wiąże się szereg ciekawych zwyczajów, a o nich nieco więcej we fragmentach poniżej.
Już w czasach dawnych Słowian
Plemiona bałtyckie i dawniejsze plemiona słowiańskie decydowały się na zwyczaj dożynkowy, nazywając go wieńcowe, okrężne, wieniec, wyżynki, obrzynki. Pojawiło się także sformułowanie żniwniok, jakie utożsamiane jest z naszym Śląskiem. Warto pamiętać, że obrzęd obecnych dożynek to jeden z nowszych wariantów podziękowań za obfitość przyrody. Najpierw dzięki te czyniono względem roślin i kwiatów, drzew, dopiero później dożynki zaczęto łączyć z rozwojem rolnictwa. Niewątpliwie ogromny wpływ na to zaczęły mieć pojawiające się coraz częściej gospodarki folwarczno-dworskie, jakie zanotowano od szesnastego wieku. Były one zdecydowanym impulsem kierującym żniwiarzy do organizacji specjalnych wydarzeń o charakterze dziękczynnym.
Dwa zwyczaje staropolskie
Dzisiaj dożynki łączą w sobie dwa podstawowe zwyczaje, a więc obrzędy typowe dla okrężnego. Mowa tu o biesiadach rolniczych, jakie przygotowywane są zawsze w sezonie jesiennym. Po okrążeniu wszystkich pól gospodarze mogli sprzątnąć wszelkie zbiory i tak zrodziło się dawne synonimiczne określenie dla dożynek. Taką definicję i etymologię sugeruje Zygmunt Gloger w Encyklopedii staropolskiej swojego wydania.
Zwyczaje dożynkowe, które warto znać
